فرآیند پرستاری در شوك هیپوولومیک ‌ (Hypovolmic Shock)

از دســت دادن ســریع مایعات منجر به نارســایی خون در گردش می گردد که نتیجه اش پرفیوژن ناکافی بافتی و ارگان ها است. این وضعیت منجر به شوك هیپوولومیک می شود که حاصل خونریزي خارجی، شیفت مایعات از داخل عروق بدن به داخل بافت ها (فضاي ثالثیه) یا دهیدراتاسیون ا ست.

خونریزي خارجی شامل از دست دادن خون، پلاسما، مایعات و الکترولیت ها است که عمدتاً در اثر صدمه و جراحت، خونریزي گوارشی، استفراغ یا اسهال رخ می دهد. فضاي ثالثیه ممکن است در نتیجه آسیت یا پانکراتیت رخ دهد.

پیش‌ آگهی‌

پیش آگهی این بیماري به اتیولوژي کاهش حجم مایعات بستگی دارد، که گاهی بیشتر از یك دلیل یافت می شود.

علائم‌ و نشانه‌ ها

• هایپوتانسیون (افت فشار خون) ناشی از کاهش حجم خون در گردش
• برونده ادراري کمتر از ٢٥ میلی لیتر در ســـاعت در اثر کاهش پرفیوژن کلیوي منجر به کاهش برونده ادراري
• تاکیکاردي (ریت قلبی بیشـــتر از ١٠٠ تا در دقیقه)، ناشـــی از تلاش قلب براي جبران کاهش حجم
• پوست سرد، در اثر انقباض عروق محیطی در اثر کاهش حجم خون در گردش
• بی قراري، گیجی، ناشی از کاهش پرفیوژن مغزي

نتایج‌ تست‌ های‌ تشخیصی‌

• آزمایشات خون:
• آنمی
• شیمی خون براي تعیین حجم در گردش از طریق مقدار کراتینین
• آزمایشات انعقادي
• تعیین گروه خونی و کراس مچ براي انتقال خون
• گازهاي خون شریانی
• کاهشph: اگر پرفیوژن خوب نباشد اسیدوز رخ می دهد
• اسیدوز متابولیك – فراورده جنبی متابولیسم تجمع می یابد
• افزایش فشــار نســبی دي اکســید کربن شــریانی و کاهش فشــار نســبی اکســیژن شریانی بخاطر پرفیوژن ناکافی

درمان شوك هیپوولومیک

درمان بیماري به شــدت علائم آن بســتگی دارد. مطابق روتین، باز بودن راه هوایی، تنفس کافی، گردش خون موثر، احیاي مایعات از اهمیت حیاتی برخوردار هســـتند. پس از ثبیت بیمار، روي تعیین علت شوك و درمان آن متمرکز می شویم.

• کنترل خونریزي – انجام آزمایشــات ، تســت گایاك مدفوع وجود خون در مدفوع (خون مخفی) بررسی وجود خونریزي
• جایگزینی مایعات – درمان جایگزینی مناســب بســتگی به اتیولوژي شــوك دارد؛ ممکن است از انفوزیون مایعات وریدي یا انتقال فرآورده هاي خونی استفاده شود.

تشخیص‌ های‌ پرستاری‌

• نارسایی حجم مایعات
• پرفیوژن ناکافی بافتی
• کاهش برونده قلبی

مداخلات پرستاری‌ شوك هیپوولومیک

• برقراري دسترسی وریدي با استفاده از کاتتر (١٦ یا ١٨ کافی است، اما اگر در دسترس نبود، از ١٤ استفاده شود؛ هر چه بزرگتر باشد بهتر است محلول اکتات رینگر (که حاوي الکترولیت است) یا نرمال سالین (٩/٠ درصد)
• انتقال خون – آماده کردن خون هم گروه یا خون O منفی، که نوع دهنده همگانی است.
• پایش وضعیت بیمار هر ١٥ دقیقه یکبار
• پایش فشار خون. در صورتی که فشار سیستولیك کمتر از ٨٠ میلی متر جیوه با شد، ریت جریان اکسیژن مکمل افزایش داده می شود.
• پایش عائم حیاتی هر ١٥ دقیقه یکبار
• اندازه گیري برونده ادراري هر یکساعت با استفاده از کاتتر ادراري دائمی (سوند فولی).
• افزایش ریت مایعات در صورتی که برونده ادرار کمتر از ٣٠ میلی لیتر در ساعت باشد.

مواظب نشانه هاي افزایش حجم باشید. این نشانه ها شامل صداي قلقل ریه ها و تنگی نفس است، اما محدود به این دو نیست.

• پوست بیمار را از نظر سردي، رنگ پریدگی، سرد و مرطوب چك کنید؛ از نشانه هاي شوك هیپوولومیك هستند.
• موارد زیر به بیمار آموزش داده شود:
• علت وقوع هیپوولومی و راه هاي اجتناب از عود آن
• هدف از درمان